Historia

 Historia Dworów Drugich zwanych wcześniej Machnatami nie ma dotąd monograficznego opracowania i, jak można na podstawie luźnych dokumentów wnioskować, wiąże się ona z historią dwóch sąsiadujących z nią dawniej wsi: Włosienicy i Dworów I. Z Włosienicą dawne Machnaty jako jej przysiółek związane były administracyjnie oraz należały do tej samej parafii.

Nazwa Dwory Drugie została wprowadzona dla odróżnienia od macierzystej wsi Dwory, których właściciele mieli na tym terenie folwark podlegający ich administracji. Ostatnimi właścicielami Dworów byli Hallerowie, lecz trudno ustalić, czy folwark zwany Dworami Drugimi wcześniej nie należał do innych rodów, m.in. Jaworskich, a następnie Malczewskich.

 

Starsi mieszkańcy Dworów Drugich wspominali, że tu, gdzie dawniej była szkoła następnie przemianowana na dom ludowy, mieściły się stajnie należące do Ignacego Hallera. W 1954 roku Dwory I zostały włączone do miasta Oświęcimia jako jego dzielnica, natomiast Dwory Drugie z dawnymi przysiółkami Żaki, Machnaty i Suchodębie utworzyły własne sołectwo już znacznie wcześniej. Wieś ta mimo uciążliwego sąsiedztwa niebezpiecznej podczas powodzi Wisły, stopniowo rozbudowywała się z uwagi na rozległe i dość urodzajne pola uprawne i stosunkowo niewielką odległość od ośrodka przemysłowego Oświęcimia oraz korzyści jakie stwarzało sąsiedztwo dużej rzeki Wisły w czasie jej spokojnego biegu. Stąd też m.in. wywodzi się herb wsi - pluskająca się ryba w toni rzecznej.

 

W 1978 roku wszedł w życie program nazwany "Kaskadą Wisły", w myśl którego do 2000 roku Wisła od Oświęcimia aż do Gdańska miała być udostępniona dla żeglugi. W latach 1978-89 ukończono budowę stopni wodnych w Dworach Drugich, Smolicach i "Kościuszko" w Krakowie. Następnie wybudowano śluzę na terenie Dworów tworząc ok. 5-kilometrowy kanał przez Dwory Drugie do Lasu. Dalsze prace jednak z braku środków przerwano.

 

W Dworach Drugich na wzmiankę zasługuje również rezerwat krajobrazowy "Żaki" o pow. 17,5 ha utworzony na południe od przysiółka Żaki w 1959 roku. Obejmuje on naturalny starodrzew grądu dębowego i lipowego porastający aluwialny teren w pobliżu koryta Wisły. W lesie tym występują również chronione rośliny, jak np. wawrzynek wilczełyko i bluszcz pospolity. Można tu jeszcze spotkać rzadkie dziś ptaki: pustułkę, jastrzębia gołębiarza, krogulca oraz czaplę siwą. Niestety rezerwat obejmujący również tereny sąsiedniej wsi Las, gdzie niegdyś znajdowała się latem Kolonia Lęgowa ślepowronów (z rodziny czapli) został częściowo zniszczony wskutek budowy kanału żeglugowego.

 

 

 

 

(oprac. Bronisław Jania  na podstawie mat. J. Zinkowa "Oświęcim i okolice")

Oświęcimska Gmina, nr 6 (33), grudzień-styczeń 2002.